Skąd się wzięły jajka i zające wielkanocne?

Najważniejsze święto chrześcijańskie jest świętem ruchomym i w kulturze zachodniej obchodzone jest zawsze w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Wielkanoc 2023 przypada na 9 kwietnia. Rdzennie chrześcijańskim symbolem świąt Wielkiej Nocy jest baranek paschalny, jednak najpopularniejszymi ozdobami wielkanocnymi są jaja i zające.

Związek Wielkanocy z wiosną

Święta Zmartwychwstania Pańskiego związane są z wiosną nie tylko za sprawą daty, ale i symboliki. Kultury chrześcijańska i pogańska przenikały się wzajemnie. W kościołach występują symbole pewnych uniwersalnych wartości lub cech, zaczerpnięte z mitologii. Temida np. była grecką boginią, ale postaci kobiety z wagą i opaską na oczach można doszukać się w niektórych obiektach sakralnych, gdzie występuje jako symbol idealnej, Boskiej sprawiedliwości. Podobnie rzecz ma się z Wielkanocą. Pewne obrzędy i symbole zaczerpnięte zostały ze święta Równonocy Wiosennej obchodzonego przez kultury przedchrześcijańskie.

Skąd się wzięła nazwa świąt Wielkiej Nocy?

W języku polskim nazwa świąt związana jest poniekąd z równonocą wiosenną, czyli momentem, w którym zaczyna się wiosna, a przyroda znów budzi się do życia. Dla chrześcijan noc między Wielką Sobotą a Wielką Niedzielą jest najważniejszym momentem w całym kalendarzu liturgicznym. To wtedy dokonało się zbawienie. Przed wiekami dla ludzi równie ważne było święto odradzającej się przyrody, czyli święto wiosny.

Nazwa Wielkanocy w wielu językach została zaczerpnięta od słowa „pascha”, jednak w języku angielskim i niemieckim brzmi podobnie – Easter (ang.), Ostern (niem.) – i pochodzi od starogermańskiej bogini wiosny Ostary, w kulturze anglosaskiej znanej jako Eostre.

Wiosna budzi się do życia.

Dlaczego jajka i zające wielkanocne?

Ostara to również nazwa święta związanego z radosnym momentem zwycięstwa dnia nad nocą. Atrybutami Eostre, jako bogini wiosny, światła i odradzającego się życia, były kurczaki i jaja, a jej świętym zwierzęciem – zając, który „przeskoczył” do wielkanocnego koszyka. Sam zwyczaj ozdabiania jajek znany jest od zarania dziejów. W Polsce najpopularniejszymi, tradycyjnie zdobionymi jajkami wielkanocnymi są pisanki i kraszanki. Wiosna, w wyobrażeniach większości kultur, pojawiała się też w wianku na głowie, stąd popularne stroiki wielkanocne w formie wianków.

Wielkanocne pisanki

Co symbolizują jaja i zające?

Jajko jest powszechnie znane jako symbol nowego życia i odradzania się, dlatego znalazło się na wielkanocnym stole. Ozdobione jajka odzwierciedlają kolory związane z wiosną i nadzieją, wynikającą z wiary w zmartwychwstanie. Istnieje legenda chrześcijańska, która mówi, że Maria Magdalena zakupiła jajka na posiłek dla Apostołów, które po cudzie zmartwychwstania zmieniły kolor na czerwony – dlatego kiedyś jajka wielkanocne zdobiono właśnie na ten kolor.

Zając symbolizuje płodność, żywotność i trwanie. Najmniej związany z kulturą chrześcijańską, znajduje jednak miejsce w koszykach wielkanocnych, zwłaszcza tych dziecięcych, upieczony z ciasta chlebowego lub wykonany z cukru lub czekolady. Jest też wdzięcznym elementem dekoracji wielkanocnych.

Czekoladowy zajączek

Zajączek wielkanocny przynoszący prezenty

Dlaczego zając przynosi dzieciom prezenty na Wielkanoc?

Zwyczaj „zajączka” wziął się najprawdopodobniej z jeszcze jednej legendy – związanej z Ostarą. Głosi ona, że Eostre, chcąc uratować zranionego, znalezionego w śniegu ptaka, zmieniła go w zająca. Zając, który kiedyś był ptakiem, nadal znosił jaja, które następnie malował i składał w darze swojej wybawicielce w dowód wdzięczności.

Najpopularniejsze ozdoby i dekoracje wielkanocne

Wielkanocne jajko to nie tylko pisanka lub kraszanka, którą święci się w kościele, a następnie dzieli się nią przy śniadaniu w Wielką Niedzielę. To również dekoracje i ozdoby w kształcie jaj – porcelanowe, ceramiczne, drewniane. Towarzyszą im wszelkiej maści zajączki, wianki i inne stroiki wielkanocne. Na wielkanocnym stole nie powinno zabraknąć soczystej zieleni, równie żywej żółci i pasteli. Wszystko musi być kolorowe, jasne i pełne życia w to chrześcijańskie święto, nierozerwalnie związane z wiosną. Wiele elementów wielkanocnych aranżacji sprawdzi się przez całą wiosnę, a również latem. Kwietne wzory, modne połączenie pastelowych róży i zieleni, złoto w dodatkach – to trendy świeże i uniwersalne.

Wielkanocne śniadanie z kolekcją Pastelowa Wiosna od marki Altom Design

Wielkanocne śniadanie z marką Altom Design

Porcelanowa zastawa Regular od marki Altom Design

2022-02-28Pieknowdomu.pl